“Chúng ta là một phần của giải pháp # Vì thiên nhiên” là chủ đề
của Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm 2021 với thông điệp kêu gọi con người
sống hài hòa với thiên nhiên, áp dụng các giải pháp dựa vào thiên nhiên đối với
các vấn đề toàn cầu như khí hậu, an ninh lương thực và nguồn nước, sinh kế bền
vững cho người dân.
Đa dạng sinh học (ĐDSH) và hệ sinh thái (HST) cung cấp các dịch vụ thiết
yếu cho xã hội, đặc biệt là các dịch vụ điều tiết và hỗ trợ, giúp con người
thích ứng với các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai. Cụ
thể như các rạn san hô và thảm thực vật ven biển hỗ trợ chắn song, bảo vệ bờ
biển. Các vùng đất ngập nước điều tiết dòng chảy lũ, rừng và cây rừng ổn định
trầm tích, bảo vệ khỏi sạt lở đất. Các HST cũng kéo dài tuổi thọ của cơ sở hạ
tầng, do đó tiết kiệm chi phí đầu tư của Chính phủ.
Mặc dù vậy, ĐDSH trên toàn cầu đang bị suy thoái với tốc độ chưa từng có
trong lịch sử loài người (IBPES, 2019). Tình trạng này đe dọa đến tiến trình
phát triển bền vững của nhân loại. Chính vì thế, Liên hợp quốc kêu gọi áp dụng
các giải pháp dựa vào thiên nhiên nhằm thúc đẩy bảo tồn ĐDSH, sống hài hòa với
thiên nhiên nhằm đóng góp chung vào nỗ lực toàn cầu trong bảo tồn thiên nhiên,
ĐDSH và phát triển bền vững.
Tiếp theo chủ đề Ngày Quốc tế ĐDSH năm 2020 kêu gọi con người sống hài
hòa với thiên nhiên, chủ đề Ngày Quốc tế ĐDSH năm 2021 là “Chúng ta là một phần
của giải pháp # Vì thiên nhiên” nhấn mạnh để sống hài hòa với thiên nhiên, để
bảo tồn ĐDSH và bảo vệ thiên nhiên có rất nhiều giải pháp và con người là một
mảnh ghép quan trọng trong các giải pháp này. Các giải pháp của con người
dựa vào thiên nhiên và bảo tồn ĐDSH là chìa khóa để giảm nhẹ biến đổi khí hậu,
tăng khả năng phục hồi và thích ứng ở một số khu vực quan trọng, bao gồm bảo
tồn và phục hồi rừng và các HST trên cạn; bảo tồn và phục hồi tài nguyên nước
ngọt, cũng như HST biển và đại dương, hệ thống nông nghiệp và thực phẩm bền
vững. Công ước ĐDSH cũng nhấn mạnh, con người là một phần của thiên nhiên chứ
không tách rời khỏi thiên nhiên.
Các giải pháp dựa trên thiên nhiên là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả các
phương pháp tiếp cận hiện đại đối với các vấn đề môi trường, như lũ lụt, khan
hiếm nước hoặc xói mòn đất, bằng cách khai thác vốn tự nhiên. Trong khi phương
pháp truyền thống trong phát triển cơ sở hạ tầng xây dựng là “xám” thì các giải
pháp dựa vào tự nhiên bao gồm cơ sở hạ tầng hoàn toàn tự nhiên là “xanh” hoặc
kết hợp, chính là các cơ sở hạ tầng dựa vào thiên nhiên.
Các giải pháp dựa trên thiên nhiên giải phóng việc xây dựng các công
trình biển, hồ chứa, đập và hệ thống thoát nước mà cách tiếp cận cơ sở hạ tầng
“xám” sẽ gặp phải một số rủi ro về biến đổi khí hậu. Thay vào đó, các giải pháp
dựa trên thiên nhiên có thể bao gồm khôi phục và bảo tồn các rạn san hô và vành
đai rừng ngập mặn để tăng cường khả năng chống chịu lũ lụt ven biển và nước
biển dâng, đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên giúp tiêu tán năng lượng
sóng; thảm thực vật để giảm nguy cơ sạt lở và tạo ra các vành đai xanh để giúp
bổ sung nước ngầm ở những khu vực phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nước.
Một số hành động khuyến cáo cho việc áp dụng các giải pháp dựa vào thiên nhiên
chính là tiếp cận HST để giải quyết đồng thời mất ĐDSH, biến đổi khí hậu và suy
thoái đất; cân nhắc vấn đề ĐDSH trong phát triển các ngành kinh tế.